Covid-19’dan sonra inşaat sektöründe ihtiyaç ve arz talebinin değişmesiyle birlikte çoğu mimarın hayali olan yatay yapılaşma daha fazla uygulanmaya başladı. Yatay mimari, konutların daha geniş alanlara yayıldığı, az katlı veya müstakil yapılarla, doğayla uyumlu yapılaşma biçimidir. Kişilere özel alanlar sunan, toprakla temas etmelerini sağlayan ve deprem gibi doğal afetlerde koruyucu rol oynayan yatay yapılaşmanın en önemli avantajlarından biri de insan sağlığı üzerindeki olumlu etkileridir. Yatay yapılaşma, şehrin inşasının enine genişlemesine ve estetik nizamın belirgin şekilde öne çıkmasına vesile olmaktadır. Bu yapılaşma çeşidi aslında çok da uzak olmadığımız, ileri teknoloji çağına geçmeden önce mahalle kültürünü yaşadığımız, komşularımızla bahçemizden meyve yediğimiz, bakkalımızı, kasabımızı, manavımızı tanıdığımız, trafiğin kırmızı olmadığı dönemlerde yaşadığımız sistemdir.
İleri teknoloji çağına geçmemiz, büyükşehirlere göç ve artan nüfus yoğunluğuna bağlı olarak yaşanan arsa sıkıntısı yüzünden son yıllarda dikey formdaki yapıların inşasına ağırlık verilmişti. Bu durum kitlesel yığılmalara sebep olmuş; ilişkiler bakımından izole olmuş doğayla temas kuramayan şehir insanının, hem bedensel hem de ruhsal açıdan sağlığını tehdit etmeye başlamıştır.
Dikey yapılaşmayla oluşmuş şehirler, dünyamıza zarar veren baca etkisi yaratmaktadır. Ancak arsa payını ve maliyetlerini göz önünde bulundurduğumuzda dikey yapılaşmayı da yüzde yüz yadsıyamayız. Diğer taraftan kısıtlandırılması da zaruridir. Dikey mimariyle tarihsel siluetleri her geçen gün daha fazla harabiyet gören şehirlerimizin, yatay yapılaşma sayesinde kültürel dokuları korunacak ve az katlı yapılarla estetik bir forma bürünmeleri sağlanacaktır.
Biriken enerji bacalarını azaltarak hava kirliliğinin önüne geçmesi, küresel ısınma ve mevsimsel anormalliklerin en aza indirgenmesi, doğadan uzaklaşmadan kaliteli bir yaşam sürdürmeye olanak vermesi açısından yatay mimari pek çok avantajı da beraberinde getirecektir. Hem mahalle kültürünün geri gelmesini hem de sosyal faaliyetlerin artmasını desteklemek adına; söz konusu insan sağlığı ve afetlerden korunma önceliği olduğunda yatay mimariye geçilmesi kaçınılmaz olacaktır.
